Türk ev tersanecilerinin sitesi olan www.endtas.com 'u ziyaret ettiniz mi?

Dik ve Yapıştır yöntemiyle bir bot yapma

Ahşap bir tekne yapmak heyecan verici bir deneyim. Ancak, pek çok amatör tekne yapımcısının bildiği gibi eğer hazırlıklı değilseniz sıkıntı verici bir deneyim de olabilir. Kendi teknenizi yapmak istiyorsanız, aşağıda önem sırasına göre belirtmiş olduğum koşulları başlamadan önce sağlamanızda yarar var. Kuşkusuz daha azıyla da idare edebilirsiniz ama ne kadar eksiltirseniz tekne yapımından alacağınız haz da o kadar eksilir:

Başlamadan önce, projenizi yukarıdaki faktörleri hesaba katarak belirlemelisiniz. Küçük bir botla başlamak en uygunu çünkü hem ucuz, hem yapmak için fazla yer ve zaman gerekmiyor, hem de ahşabı keserken ya da yapıştırırken yapılacak hatalar vahim sonuçlara yol açmıyor. Ayrıca bu iş için yeteneğinizin, sabrınızın ve azminizin yeterli olup olmadığını öğreniyorsunuz ve büyük bir projeye başlayıp bir sürü para ve zaman harcadıktan sonra yarım bırakma riskine karşı da bir ön eleme oluyor. Son olarak, ilerde büyük bir tekne yapacak olsanız bile bir bota zaten ihtiyacınız olacak.

Sonraki aşama tekneyi yapmakta kullanacağınız tekniği belirlemek. Burada sadece ahşap tekne yapımından bahsediyoruz. Birçok ahşap tekne yapım yöntemi var (lapstrake, carvel, strip plank ve klasik kontrplak). Bunların bir bölümü giriş seviyesinden daha ileri ahşap işçiliği gerektirmekte ve hemen hepsi için kalıp gerekli. Dik ve yapıştır yöntemi bunlardan ayrılan yönleriyle ilgi çekici bir yöntem. Bu yöntemde kontrplak panellerinizi planda verilen şekle göre kesip epoksi reçinesiyle yapıştırıyorsunuz. Planlarınız yeterince iyiyse, genellıkle klasik kontrplak yöntemiyle elde edilen köşeli şekillerden daha güzel hatlara sahip bir tekneniz olabiliyor.

Dik ye yapıştır yöntemi hakkında birkaç kitap okuduktan sonra bu yöntemle bir tekne yapabileceğime karar verdim. Sam Devlin'in (Devlin Wooden Boat Builders) bu yöntem üzerine yazdığı kitabı özellikle tavsiye ederim. Harold "Dinamit" Payson'ın (HH Payson&Co.) kitapları da Phil Bolger'ın bazı küçük tekne tasarımları yanında ilginç fikirler içermekte. Kitaplar Amazon'dan ya da yukardaki sitelerden temin edilebilir. Ayrıca, hem Devlin hem de Dinamit tekne planı da satmakta.

Minik yelkenli bot planları ucuz (yaklaşık 20$) ve çoğu online olarak satılmakta. Tekne planları için yukarıdaki sitelere ek olarak, Mertens-Goossens Boat Plans OnLine Home Page ve Glen-L marine designs sitelerini öneririm. Tabii ki bu sitelerde daha büyük tekne planları ve dik ve yapıştır yöntemi dışında yöntemlerle yapılacak tekne planları da mevcut. Teknenize karar vermeden önce planlar hakkında daha detaylı araştırma yapmak isterseniz The Mother of All Maritime Links sitesinin tekne planları bölümüne bakın. Bu sitede denizcilik dünyasıyla ilgili herşey (abartmıyorum) mevcut.

Devlin'in sitesinde ve Mertens-Goossens sitesinde dik ve yapıştır yöntemiyle ilgili bölümler var. Ben yöntemi burada kuru kuruya anlatmaktansa ilerde resimlerle birlikte anlatmayı daha uygun buldum. Yapmak için seçtiğim D4 adlı bota gelince, planları Mertens-Goossens sitesinden bedelsiz indirilebilir. D4'ü seçimimde şu faktörler etkili oldu:

Solda D4'ü, sağda ise aynı tekneyi Amsterdam'da bir kanalda süzülürken görmektesiniz. Abel Praamstra tarafından çekilen bu resimler Mertens Goossens sitesinden alınmıştır.

Bu tür teknelere İngilizcede "pram" deniyor. Anlamını bilmiyorum ama sanırım baş aynanın mevcudiyetiyle ilgili, Türk sularında sık rastlanmayan birşey. Bunun mevcudiyeti teknede daha fazla yer sağlıyor ki küçük bir tekne için bu oldukça önemli. Dezavantajı ise yüklüyseniz (bu boy bir teknede eğer bir yolcunuz varsa ya da eğer ağırlığınızı biraz ortaya verirseniz anlamına geliyor) başın suya gömülüp hızınızı azaltması. Öte yandan, amatör için yaptığı şeyin yüzmesi yeterliyken hız kimin umurunda diye de düşünülebilir.

Planları indirdikten sonra, 2 mm kalınlığında mukavva kullanarak teknenin 1:3 ölçekli bir modelini yaptım. Bunun iki yararı var: Birincisi, planlarda verilen ölçülerin doğru olduğundan emin olmak. Kontrplağı kestikten sonra planların hatalı olduğunu görmek hiç de hoş bir deneyim olmamalı. Neyse ki planlar problemsiz çıktı. İkincisi ise dik ve yapıştır yöntemi hakkında bir fikir edinmek. Başka bir deyişle, düz paneller birleştirildiğinde bu hoş eğrilerin nasıl ortaya çıktığını gözlemlemek. Bunu kafada canlandırmak çok zor değil gerçi, ama gözlemlemek apayrı birşey.

Herşey tamam olduğunda kontrplağı ve ahşap parçaları alarak bahçede projeye başladım. Bir şeyden daha bahsetmem gerek, tekne yapımı, özellikle de küçük tekne yapımı bütün ailenin katıldığı bir eğlence (ya da en azından öyle olması gerekiyor). Bana inanmazsanız Richard's D4 pages ve Beymer family's D4 pages sitelerine bakabilirsiniz. Ben de aileme katkıları için teşekkür ederim. İki ay boyunca yaşama alanlarının kontrplak ve sunta paneller, 3.5 metrelik kalaslar, yüzlerce küçük ahşap parça, her çeşit alet-edevat, garip kimyasallar ve sürekli içeri dolan talaşla kaplanmasına hiç ses çıkarmadılar. Bunların bir kısmı hala ortalıkta gezinmekte. Komşuların yaklaşımı da olağanüstüydü. Onlar için Ankaranın göbeğinde birinin bahçesinde bir bot yapıyor olması Marslıların aynı noktaya inmiş olması ile eşdeğerdi sanırım. Bütün aşamaları ilgi ile takip ettiler, sorular sordular ve yardım ettiler. Onlara ayrıca ürettiğim gürültüye katlandıkları için de teşekkür borçluyum.

Yazı birçok resim içerdiğinden 5 parçaya böldüm. Minik resimlere tıklarsanız yeni pencerede resmin büyük halini görebilirsiniz. İlk teknesini yapacak kişilere yardımcı olabilecek gözlemlerimi ya yazının içinde ya da ayrı bir link olarak belirtmeye çalıştım.